Plaats DKA ontwikkelt in 2024 Fieldlab voor vitaal voedselsysteem

English version is here
Op Plaats De Kleine Aarde (Plaats DKA) gaan boeren, tuinders, burgers en andere systeemspelers leren over en werken aan een volhoudbaar voedselsysteem dat iedereen toekomstperspectief biedt. In 2024 ontwikkelen we hiervoor een zogenoemd Fieldlab. Daarin vervlechten we drie soorten ‘reizen’ namelijk die van boeren, burgers en het systeem. Als het Lab naar ieders tevredenheid is ingericht, gaat het in de jaren daarna bijdragen aan een vitaal voedselsysteem dat onder andere gebiedsdoelen op de zuidelijke zandgronden realiseert.

Dat er het nodige knelt in de manier waarop we met de Aarde omgaan en hoe we er voedsel op produceren en consumeren, is algemeen bekend. De kwaliteit van de bodem staat onder druk, evenals de biodiversiteit en het landschap dat ons omringt. Verder vraagt het watersysteem om verbetering, het veranderende klimaat om actie. Ook het dierwelzijn, het verdienvermogen van de boer en de algehele gezondheid van de Nederlander kan op onderdelen beter.

Als je het voedselsysteem wil herzien, ligt het voor de hand om de bal bij boeren, tuinders en andere makers te leggen. Zij zijn nou eenmaal die het produceren en zij zullen dus ook in beweging moeten komen. Volgens Plaats De Kleine Aarde is dit maar ten dele waar. Want voor wie doen ze het allemaal? Precies, de consument in Nederland en daarbuiten. En daarom zal ook die burger/consument geprikkeld moeten worden om zich een ander eetpatroon aan te meten waarbij een vitaal lijf gevoed wordt door vitaal voedsel, geproduceerd door vitale boeren op, jawel, vitale grond.

Ook systeemspelers op reis

Maar met alleen producenten, consumenten of burger ben je er nog niet. Want daar zit nog een wereld aan systeemspelers tussen en omheen met toeleveranciers, financiers, adviseurs, winkels, marketeers, overheden, grondbezitters, kennis- en onderwijsinstellingen en wat niet meer. Iedereen zal op reis moeten.

En hoe dat het beste kan? En hoe die drie reizen in elkaar vlechten? Dat zal eind 2024 duidelijk zijn, met het ontwerp voor het Fieldlab dat er dan ligt. Een Lab dat hoe dan ook bijdraagt aan een in alle opzichten vitaal voedselsysteem op de zuidelijke zandgronden, de realisatie van gebiedsdoelen en bovendien invulling geeft aan Plan Boerenperspectief.

Om dat Lab van de grond te krijgen, wordt in 2024 een soort van proefgedraaid. Dat gebeurt onder meer via het aanbieden van ‘reizen’ en de ontwikkeling van prototypes van nieuwe systemen. Via individuele gesprekken en groepssessies met zowel boeren als burgers, verkennen we wat zij nodig hebben om in beweging te komen. Of hoe ze verleid kunnen worden tot het zetten van stappen. Denk daarbij aan het bieden van nieuwe inzichten, ruimte om te experimenteren en het bieden van creatieve vormen van samenwerking. Doel is ook om wederzijdse gedeelde belangen, projecten en arrangementen te verkennen.

Conscious contracting

En om ‘het systeem’ op reis te laten gaan, brengen we allerlei stakeholders bijeen. Het streven is om zo na 2024 een groep intrinsiek gemotiveerde bedrijven en organisaties in beweging te krijgen. Dit gebeurt binnen het Fieldlab via een methode die transitie stimuleert en bekendstaat als Conscious contracting. Hierbij worden ‘contracten’ niet bepaald door risico’s of mogelijke schade, maar op begrippen als verbinding, gezamenlijke doelen, gedeelde verantwoordelijkheden en wederzijds begrip.

Eerder dit jaar hebben zo’n twintig organisaties en instellingen aangegeven pal achter de aanpak te staan van het Fieldlab zoals Plaats DKA die voorstaat. Onder meer de onderwijsinstellingen HAS Green Academy, Warmonderhof en het Koning Willem I College gaven hun steun, net als respectievelijk de Caring Farmers, Docters en Vets, provincie Noord-Brabant, Rabobank en de Transitiecoalitie Voedsel.

Ontwerpgeld

En eerder deze maand ontvingen de projectpartners een toezegging voor ruim drie ton aan Rijks- en Europese subsidie; geld waarmee in 2024 het Lab kan worden ontworpen. Vanaf januari gaat het projectteam samen met onder meer vertegenwoordigers van kennis- en onderwijsinstellingen, juristen, overheden, boeren en andere gebiedspartners een jaar lang daadwerkelijk aan de slag. Aan het eind van het jaar ligt er dan een plan van aanpak voor de uitvoering van het Fieldlab voor de jaren daarna.  

Over tussentijds opgedane kennis, nieuwe inzichten en andere ervaringen zal overigens regelmatig bericht worden, zowel via de kanalen van Plaats De Kleine Aarde als die van de projectpartners en stakeholders.