‘Vreemde eend’ De Plaatsen wil voedselsysteem blijvend veranderen

Stichting De Plaatsen Nederland en Coöperatie Plaats De Kleine Aarde weten zich omringd door heel veel veranderingsgezinde spelers uit het voedselsysteem. Onder hen ook financiële aanjagers. Een belangrijke speler in die categorie van investeerders zijn de stichting en het impactfonds Goeie Grutten. Het fonds richt zich normaliter op impactvolle bv´s met zicht op financieel rendement. De Plaatsen is geen bv maar een stichting, alleen al om die reden een vreemde eend in de bijt.

Stichting Plaatsen Nederland beoogt een verandering van ons voedselsysteem, te beginnen op en vanuit Plaats De Kleine Aarde in Boxtel. De Plaatsen wil de verbroken relatie tussen mens en natuur herstellen door met boeren, burgers, systeemspelers, kunstenaars, juristen, onderwijsinstellingen en anderen volhoudbare alternatieven te laten ontstaan en uit te bouwen.

Familiefonds Goeie Grutten is in 2015 opgericht door Ilse Bastmeijer en haar partner Bernd Voorsluijs en kent twee onderdelen. Het Goeie Grutten impactfonds investeert in impactvolle start-ups met een winstoogmerk, de stichting doneert aan momenteel zo’n 40 impactvolle projecten zonder winstoogmerk.

In 2022 speelde het impactfonds een cruciale rol in de geslaagde crowdfunding. Die maakte het mogelijk dat De Kleine Aarde een Plaats werd, onder meer met een lening aan De Plaatsen Nederland. Ook zette het fonds haar handtekening onder een tweede hypotheek voor het vastgoed; als garantstelling.

Rendement, maar impact first

Nog niet zo spannend, lijk het, maar voor Goeie Grutten Impact Fonds is het dat wel. ‘Binnen onze investeringsportefeuille is De Plaatsen namelijk wel een beetje de vreemde eend in de bijt’, vertelt investment director Kee Koopmans. ‘Hoewel het bij ons altijd impact first is, investeren we uitsluitend in economisch gezonde bedrijven met groeipotentie. Daarbij willen we, bijvoorbeeld via aandelen, op termijn kunnen rekenen op enig financieel rendement. We verwachten dan ook inzicht in meetbare resultaten over de jaren heen, met tastbare prestatie-indicatoren.’

Maar voor de investering in De Plaatsen, een stichting, gaat die vlieger als enige niet op. Want hoe meet je met enige regelmaat je impact op zoiets als systeemverandering waarop het initiatief koerst? En hoewel De Plaatsen op termijn haar eigen broek wil en moet ophouden, is veel geld verdienen niet het doel. Impact maken daarentegen wel.

Op Plaats De Kleine Aarde, in een tot Werkplaats omgebouwde Van Coothhoeve, kunnen hart, hoofd en handen sinds begin 2024 aangezet worden tot verandering. Eind januari nog verwelkomde De Kleine Aarde 200 voedselbosfans en een maand later was het Aardpeer die hier haar derde campagne lanceerde. En regelmatig zijn er andere groepen te vinden onder wie studenten en docenten van Avans, Yuverta en HAS Green Academy, mensen van de Rabobank, boeren, kennisinstellingen en Herenboeren

De komende tijd wordt meer en meer zichtbaar van het beoogde programma. Meer boeren, burgers en anderen zullen individueel of met elkaar kennismaken met dat wat Plaats De Kleine Aarde hen en Nederland te bieden heeft.

Geduldig fonds

Deze reuring, dat is wat Goeie Grutten op korte termijn mogelijk wil maken. Gelukkig maar dat het een geduldig fonds is, glimlacht Kee Koopmans. ‘Met Geert van der Veer van De Plaatsen is afgesproken dat we nu vooral willen weten hoeveel mensen op en rond De Kleine Aarde kennis en inspiratie komen opdoen. De vraag of en zo ja hoe we kunnen meten of de inzet van De Plaatsen ook impact heeft in hectares met een gezondere bodem of beter eten, is iets voor later.’

Behalve het impactfonds helpt ook de Stichting Goeie Grutten De Plaatsen in de benen. Waar het fonds, even kort door de bocht, garant staat voor het vastgoed, verbindt de Stichting zich met de mensen die er werken.

Imke de Boer

Het contact tussen de stichting en initiatiefnemer Geert van der Veer ontstond op een zogenaamde Food Funds Gathering, herinnert projectadviseur van de stichting Marieke Groenhart zich. ‘Daar deelde de Wageningse hoogleraar Imke de Boer Rerooting the Dutch food system. Dat is een visie op het voedselsysteem anno 2050 die door velen maar onder haar leiding is opgesteld. Bij veel vertegenwoordigers van de aanwezige fondsen resoneerde dit vergezicht enorm. ‘Wat kunnen we doen om 2050 dichterbij te brengen?’, klonk het toen.’

Voor stichting Goeie Grutten en een paar andere fondsen bleek de systeemverandering die De Plaatsen voorstaat, in combinatie met de collega-initiatieven Aardpeer en Wij.Land, een heel logisch antwoord op die vraag. En zo geschiedde.

Beweging mogelijk maken

In de wereld van het grote geld en impactfondsen is Goeie Grutten een naar eigen zeggen bescheiden speler. Om systemen te doen kantelen of nieuwe te doen ontstaan, is meer nodig; meer geld ook. Toch geven beide takken van Goeie Grutten juist in deze fase de broodnodige, waardevolle zetten, vindt ook Geert van der Veer van De Plaatsen.

Behalve het via financiën scheppen van beweegruimte voor De Plaatsen en haar verandercoalitie, stelt Goeie Grutten ook haar netwerk en expertise beschikbaar. ‘Zo hebben we al geholpen bij het helder krijgen van een deel van de governance’, vertelt Marieke Groenhart.

Kee Koopmans vertelt nog over de expertise op het juridische of bedrijfskundige vlak die Goeie Grutten graag deelt. ‘Maar eigenlijk mag De Plaatsen ons alles vragen. Als we er iets zinnigs over kunnen zeggen, dan doen we dat.’

Douwe Korting